1932-йисан зулуз Хьилерин райондин партиядин комитетдин ва исполкомдин орган хьиз азербайжан ва лезги чIаларал акъатиз башламишай «Соцялизмад темп» тIвар алай газетди вири лезгийрин уьмуьрда, медениятда чIехи рол къугъвана. Къе гьар кIандайда кьилди газет, журнал, ктаб акъудзавай са вахтунда и вакъиадиз кутугай къимет гун бязибуруз четин я. «-Вуч хьурай, райкомдин газет я ман!» -лугьудайбурни ава.
ЧIавар алатундивай къурулушар хьиз газетдин тIварни са шумудра дегиш хьанатIани, ада гьар девирдин небз кьуна райондин уьмуьрдин 80 йисан хроника арадал гъана. Къениндалди 7.400 нумра чап хьанвай газетди чи чIал, эдебият, меденият, хару сенят, театр, музыка вилик тухуник, халкьдин мецин яратмишунар кIватI хъувуна юкьвал ахкъудуник, кIел-кхьинал рикI алай интеллигентар са арадал гъуник зурба пай кутуна.
Урусрин чIехи писател Федр Достоевскиди Николай Гоголан «Шинел» рассказ фикирда кьуна «-Чун вири Гоголан «Шинелдикай» хкечIнавайбур я» — лагьанай.
«КIеле патан лезги интеллигенциядин саки чIехи пай «Соцтемпдин» луваррикай хкечIнавайди я», -лагьайтIа, са кIусни ягъал жеч.
Сифте редактор вирида «Нуьреддин буба» лугьуз эвердай инкъилабчи-шаир Нуьреддин Шарифов хьайи газетдин къерехдал девирдин саки вири интеллигентар кIватI хьанвай: Иляс Илясов, Ибрагьим Межидов, Али Селимов, Гьамид Алиев, Шамил Исаев, Забит Ризванов, Энвер Шагьвеледов, Гуьлли Эмирбегова…
Дяведилай виликан йисара газетда вичихъ зурба талант ва илгьам авай фронтовик-шаир Шемседдин Пиругъланова, гуьгъуьнай илимрин доктор, профессор хьайи Нуреддин Гьебибова, шаир-драматург Забит Ризванова, муаллим Теймур Алиханова республикадин лайихлу муаллим Нурмет Зекиева, илимрин кандидат Нямет Няметова, журналистар тир Роза ва Тофикь Шарифоври, Багьадур Къачабегова ва Зейнеддин Мамедкеримова, Акиф Алиханова… кIвалахна.
Гьугъуьнай эдебиятда, харусенятда, журналистикада, илимда тIвар-ван акъудна, кьакьан титулрин сагьибар хьайи Ядулла Шайдаеван, Байрам Селимован, Юсиф Гьажиеван, Расим Гьажиеван, Къудрат Велиханован, Асеф Мегьманан, Фетулла Регьимханован, Лезги Няметан, Келентер Келентерлидин,Эмир Мустафаеван, Эшреф Келбиханован, Ниязали Пашаеван, Магьсим Магьсимован, Муьзеффер Меликмамедован, Гьилал Аскерован, Седакъет Керимовадин, Фейруз Беделован, Зерифе Кьасумовадин, Этибар СтIурвидин сифте кхьинар «Къизил Къусардин» чинра чап хьанай.
Девирар, эпохаяр, газетдин тIварар ва редакторар гьикьван дегиш хьанатIани, «Соцтемпди», «Къизил Къусарди», «Гусар КцIарди» райондин жемятдин къайгъуйрикай, никIера, салара, багълара гьакъисагъ зегьмет къачузвай сая инсанрикай, девиррин зурба эцигунрикай кхьена.
И газетдин алатай йисарин нумраяр гъилелай алагъайла гьар са эпохадин, гьар йисан ял, атир чкIида, инсанар, кьисметар, вакъиаяр чи вилерикай лацу-чIулав кино хьиз крагда.
Сентябрдин эхирра КцIарин Олимпииядин Комплескда райондин газет басма жез башламишунин 80-йисан юбилейдиз талукь мярекат кьиле фена.
Мярекатдал рахай адан редактор, республикадин лайихлу журналист Видади Севзиханова газет акъатунин тарихдикай, чара-чара девирра зегьмет чIугур кIвалахдаррикай, расалмиш хьайи четинвилерикай, абур арадай акъудунин карда куьмекар гайи инсанрин захавилерикай, газетдин даяхар тир мухбиррикай, къенин къайгъуйрикай ихтилат кудна.
КцIар Райондин Крар Кьилиз Акъуддай властдин чIехидан мавин Элман Мустафаева, Милли Межлисдин депутат Азер Бадамова, райондин прокурор Загьид Велиева газетдин коллектив, кIелзавайбур тебрик авуна, абуруз гележегдани югъурар тIалабна.
Мярекатдал гаф къачур зегьметдин ветеранар тир Исмаил Исмаилова, Нурмет Зекиева, Жаваншир Нурмамедова, журналистар- Нежефкъули Нежефова, Къегьриман Кьасумова, Зинет Якъубкъизиди, Айтекин Алхаслыди, Абир Тагьирова ва масабуру чпин тIалабар мецел гъана, газетдин кIвалах мадни хъсанарун патал теклифар лагьана.
Газетдин даяхар тир са шумуд касдиз редакциядин пешкешар, гьакIни коллективдин кIвалахдарриз райондин крар кьилиз акуддай властдин премияр, бахшишар гана.
Мярекат комплексдин ресторанда тIуьн-хъунин межлисдалди эхирдив агакьна.
Садай