«Вар ахъайин жегьилриз» рубрика гьазурайди «Марвар» литературадин к1ват1алдин регьбер
Эйваз Гуьлалийрин я.

Абур кьве жегьил тир, Эфсерни Къошкъар. Къени къуьл хьтин, к1ап квачир жегьилриз за, Замиган Кьвепеледа хьайи мярекатдилай гуьгъуьниз яб ганай. Азербайжан ч1алал сад-садалай иер шиирар лугьузвай.

Къе за чи к1елдайбурув Кошкъаран шиирар хайи ч1алал агакьарда.

Cамедов Къошкъар Шихмамедан хва 1986-лагьай йисуз Кьвепеле райондин ЦIийи Дызахрин хуьре дидедиз хьана. Юкьван мектеб акьалтIарна, 2004-2006 лагьай йисара аскервиле хьана. Са шумуд йисуз Урусатда эцегунрин кIвалахра зегьметар къачуна. Алай чIавуз хайи хуьре уьмуьрзава, Азербайжандин Кхьирагрин кIватIалда, Виридуьнядин Жегьил Туьрк Кхьирагрин кIватIалда ава. 2013 лагьай йисуз «Канивилин мах» (“Sevgi nağılı”) тIвар алай улуб акъатнава. Азербайжан ч1алал туьк1уьрзавай жегьилди гила хайи ч1алални кхьиз кьил кутунва.

https://edebiyyatqazeti.az/news/poeziya/8296-seirler
https://edebiyyat-az.com/?p=39013

Къе шиир кхьена, за лезги ч1алал

Шукур хьуй Аллагьдиз, шукур и йикъаз
Шиир кхьена за, къе лезги ч1алал.
Залай гъил къачуди, дидедин ч1ала
Шиир кхьена за, къе лезги ч1алал.

Зи руьгь йиферикай, йикъал экъеч1на.
Зи рик1 шадвилерин юкьвал экъеч1на
Сагърай лугьуз- лугьуз, кимел эгеч1на
Къе шиир кхьена, за лезги ч1алал.

И шиир Кошкъаран хайи ч1алал сифте шиир я, гьеле авайди и са шиир я. Къошкъар ви рик1е дидедин ч1ала экв турай, алакьдай вири ч1аларал кхьихь, туьк1уьра. Лезги ч1алални кхьихь.

 

Фикирна жеди на, закай хуш аваз,
Гьавиляй хьанва захъ ваз лугьур гафар.
Мад вилиз ахкунач хтар ц1арц1еваз,
Вилера амазма марваррин гатфар.
Каниди, цуьк къачуз пул хьанач хьи захъ…

Ч1агана виле зи уьмуьр са герен,
Ч1агана гафар зи мецел, налагь, руш.
Къен ич1и акуна цуькверин туьквен,
Гъил къачуй гъилелай, туш ам гунагь, руш.
Каниди, цуьк къачуз пул хьанач хьи захъ…

Вуна заз хьайи кар кьамир гунагьдай,
Байихар какахьна ахвараллай руш.
Ваз зи чан кан ят1а, за ваз ам гуда,
Ваз вучин, чан зи цуьк, я рагъ алай руш.
Каниди, цуьк къачуз пул хьанач хьи захъ…

…Düşündü bəlkə də xoşuma gəlib,
Ona deyiləsi ürək sözüm var..,
Daha düşünmədi düzüb satdığı,
Neçə qızılgüldə mənim gözüm var…
Sənə gül almağa pulum olmadı

Dondu gözlərimdə həyat bir anlıq..,
Dondu sözlərim də sanki dilimdə…
Əliboş çıxdım mən gül dükanından,
Məni bağışlasın.., gərək, əlim də…
Sənə gül almağa pulum olmadı…

Kaş bunu bir günah, suç saymayasan..
Ay şirin duyğulum, şirin yuxulum…
Canımı desəydin qurban verərdim,
Neyləyim..ay çiçək, ay gül qoxulum…
Sənə gül almağa pulum olmadı…

* * *

Ваз лугьур гаф-гележ азим ама захъ,
Гьасретдиз таб гудай гуж-т1ем ама захъ,
Вун хъфей рекьерин къе вил хьанва захъ,
Ат1умир на кифер, ваз минет хьурай…

Фагьуммир: секин жед ви гъилер «кьац1ай»,
Гьам кьелеч1, гьам къайи, налагь, рик1е — къай,
Язух ша зегьметдин гунагьда ак1ай,
Ат1умир на кифер, ваз минет хьурай…

Зи кифер такан я ваз вучиз икьван,
Ваз гуьмбет тахьурай рик1евай гьижран,
Къастина акъвазмир иервилин, чан,
Ат1умир на кифер, ваз минет хьурай…

Абур зи ц1еп-ц1ийи фикиррин хулар,
Зи рик1ел алк1анвай, тефидай т1алар,
Белки зи уьмуьрдин эхирар — зулар,
Ат1умир на кифер, ваз минет хьурай…

Акъатмир, инсафа, гафариз акси,
Акъатмир экв гумай вилериз акси,
Гунагь кар кьамир на рик1ериз акси,
Ат1умир на кифер, ваз минет хьурай…

Hələ deyiləsi sözüm qalıbdı,
Hələ həsrətinə dözüm qalıbdı,
Neyləyim, getsən də gözüm qalıbdı..,
Kəsmə saçlarını, kəsmə, amandı…

Düşünmə rahatlıq tapar əllərin..,
O zərif əllərin, o qar əllərin…
Yazıqdı, günaha batar əllərin,
Kəsmə saçlarını, kəsmə amandı…

Nədir saçlarına axı qəsdin, nə?
Dönmə ürəyimdə hicran büstünə..
Belə gözəlliyin durma qəsdinə…
Kəsmə saçlarını, kəsmə amandı…

Fikrimin təzə — tər cığırlarıdı,
Qəlbimin keçməyən ağrılarıdı..
Bəlkə də ömrümün axırlarıdı..,
Kəsmə, saçlarını, kəsmə amandı…

Çıxma insaf eylə sözümə qarşı,
Çıxma kor olmamış gözümə qarşı…
Cinayət eyləmə özünə qarşı,
Kəsmə, saçlarını, kəsmə amandı…

Лезги ч1алаз элкъуьрайди: Вакъиф Муьшкуьрви

* * *

Пудан зур я

Кьуланфер я, пудан зур
Дуьнедин иер бере.
Шиир къведай ч1ав я гур…
Вуч уьмуьр я и жуьре
Кхьизва акур — такур

Пудан зур я, ава зун
Йифен мич1и дуьнеда
Гъам кватзава цавукай
Рик1из такур жуьреда.
И гъам масак1а акуна
Гьикьван ч1ав тир такуна…

Кьуланфер я, пудан зур
Цуьквед ч1ав я дуьнедин.
Са к1ус т1алдив гана хур
Сугъул ч1ав я дуьнедин.

Вич-вичиз, кьилди-кьилик
Тала, дугун кваз вилик
Дагъдин хурал агь тадай
Салун юкьвал цуьк цадай,
Зурзаз-зурзаз юзадай,
Герен я, зурзун къведай.
Кьуланфер я, пудан зур
Ахварарее… аквазва:-
Ярдин кифер хразва,…
Къурбанд хьункай рахазва…

Кьуланфер я, пудан зур
Къвал акатин, экъеч1ин.
Экуьн-экуьн, дуьнедин
Ширин чандив эгеч1ин.
Къекъвен са кьуланфериз
Уьмуьр фида шиир хьиз
Рекьин юкьвал алаз къван
Ацукьин са ял ягъан
Чан-рик1 ийиз нагъв рахан
Йифен яван береда
Рик1ин жаван береда.
Амма ама мет гатаз
Зун йифиз, пудан зураз…

Кьуланфериз, пудан зураз
Мелек къвен, цавай чилел
Гин гафни, капаш экв гваз
Цаварилай пай кьуна заз
Дуьнедин иер ч1авуз
Цуьквед ч1авуз, сугъул ч1авуз
Рик1инви жен, са т1имил заз
Са мелек къвен пай кьуна заз

Кьуланфер я, пудан зур.
Хару ч1ав я дуьнедин,
Кич1е хьана йифекай
Ахвар квахьна дуьнедин.

Кьуланфер я, пудан зур
Экуьн лирли я гьазур.
Кьуланфер я, пудан зур
Йиф акъатна хъфизва,..
Къошкъара мад кхьизва.

Saat 3 ün yarısıdı
Saat 3 ün yarısıdı,
Gözəl vaxtıdı dünyanın,
Əsl şeir yazan vaxtıdı,
Bu nə ömür, bu nə baxtdı,
Oturub da yozan vaxtdı.

Saat 3 ün yarısıdı,
Gecənin bu aləmində
Qəm süzülür göy üzündən,
Qəlbimə bu gecə vaxtı,
Gecələrin qəmi başqa,
Görmürdüm eey gör nə vaxtdı…

Saat 3 ün yarısıdı,
Çiçək vaxtıdı dünyanın,
Bir az dərdinə söykənən,
Kövrək vaxtıdı dünyanın…
Özüylə baş-başa qalan,
Düzüylə baş-başa qalan,
Qalxıb dağa köks ötürən,
Enib bağa gül bitirən,
Əsim-əsim əsən vaxtı,
Tir-tir titrəyən vaxtıdı.

Saat 3 ün yarısıdı,
Nə çox indi yuxu görən,
Yarının saçların hörən,
Həyatını qurban verən…

Saat 3 ün yarısıdı,
Yağış yağa çıxam çölə,
Şəhər-şəhər, küçə-küçə,
Düşəm dünyanın canına,
Gəzəm kaş ki, gecə yarı…
Ömür ötə yavaş-yavaş,
Yol üstündə görəm bir daş,
Oturub qoxlayam belə,
Oxşayıb ağlayam belə,
Gecənin yavan vaxtında,
Ömrümün cavan vaxtında,
Döyə-döyə dizlərimə,
Saat 3 ün yarısında…

Saat 3 ün yarısında,
Bir mələk də enə göydən,
Bir ovuc nur, bir ətək söz,
Gətirə kaş mənə göydən…
Dünyanın bu gözəl vaxtı,
Çiçək vaxtı, kövrək vaxtı,
Həmdəm ola mənə bir az,
Bir mələk də gecə vaxtı..

Saat 3 ün yarısıdı,
Ürkək vaxtıdı dünyanın,
Görən qorxub ki, gecədən,
Qaçıb yuxusu dünyanın.

Saat 3 ün yarısıdı,
Səhərin nəğməsi hazır,
Saat 3 ün yarısıdı,
Qoşqar hələ şeir yazır

* * *

Ч1угвар руш

Вилерин ст1ал ч1угу,
И зи рик1ин т1ал ч1угу,
Байихра квахьна амай
Зи йикъарин гьал ч1угу

Зун ч1угвамир, ч1угвар руш…
И ч1арарин лаз ч1угу,
Кьейи- т1екьей таз ч1угу,
Гъиле шуьткьвей цуькведин
Нав квахьнавай наз ч1угу
Зун ч1угвамир, ч1угвар руш…

Са хуш гаф лагь, гаф ч1угу
Жуваз килиг, жув аку
Ви рик1из кьий, чан тават
Вуна залай вил къачу
Зун ч1угвамир, ч1угвар руш…

Rəssam qız

Gözlərimin nəmimi çək,
Ürəyimin qəmini çək,
Xəyallarda itib batan,
Günlərimin rəsmini çək,
Məni çəkmə ay rəssam qız..

Saçıma düşən dəni çək,
Ölünü çək, dirini çək,
Əlimdə nakam saralan,
Solan gülün rəngini çək,
Məni çəkmə ay rəssam qız..

Bir xoş söz yaz sözünü çək,
Güzgüdən bax özünü çək,
Qurban olum, başına dönüm,
Bəsdir məndən gözünü çək,
Məni çəkmə ay rəssam qız…

* * *

Зи къуьнел аватай

Зи ашкъидин шагь яни вун чидач заз
Вун и рик1ин агь ят1ани чидач заз.
Вил галай панагь ят1ани чидач заз
Я зи къуьнел аватай пеш, лагь на заз.

Вун и вилин накъвар михьиз атанван?
Т1алар — квалар санал пайиз атанван?
Хъфидамаз санал хъфиз атанван?
Я зи къуьнел аватай пеш, лагь на заз.

Вун хиялри, вун мурадри гъанвани?
Я тахьайт1а гарун хура хьанвани?
Зи къуьнеллай мелекри тунвани?
Я зи къуьнел аватай пеш, лагь на заз.

Гъуцарикай, цаварикай хъелнаван?
Ваз таракай, умуд квахьна хъел аван?
Къуру хьанвай а хелекай шелзаван
Я къуьнел аватай пеш, лагь на заз.

Çiynimə düşən yarpaq

Sən sevgimin şahımısan bilmirəm,
Ürəyimin ahımısan bilmirəm,
Ümidim, pənahımmısan bilmirəm,
Ay çiynimə düşən yarpaq, söylə bir.

Göz yaşımı silməyəmi gəlmisən?
Dərd, qəmimi bölməyəmi gəlmisən?
Mənimlə sən ölməyəmi gəlmisən?
Ay çiynimə düşən yarpaq, söylə bir

Səni arzu diləklərmi gətirdi?
Əsən xəfif küləklərmi gətirdi?
Çiynimdəki mələklərmi gətirdi?
Ay çiynimə düşən yarpaq söylə bir.

Tanrıdanmı, fələkdənmi küsmüsən?
Ağacdanmı ümidini üzmüsən?
O qurumuş budaqdanmı bezmisən?
Ay çiynimə düşən yarpaq söylə bir…

* * *

йифер, квез йифен хийирар хьурай…

Ак1 жез тахьуй, зун тух хьана хъфизва
Къе ахвара, рик1 ч1ух хьана хъфизва
Куьн тек туна, са «уф» хьана хъфизва
Гьей йифер, квез йифен хийирар хьурай…

Квез ашкъидин са лирли жез алакьнач
Куь рик1из авахьна, ац1уз алахьнач,
Квехъ галаз кьил-кьилиз ягъаз алахънач
Гьей йифер, квез йифен хийирар хьурай…

Варз хьанайт1а, экв гудай гьик1
Гьуьл хьанайт1а чуьхуьдай цик
Пай хьурай квез, къачу зи рик1
Гьей йифер, квез йифен хийирар хьурай…

Gecələr, gecəniz xeyirə qalsın

Elə bilməyin ki, doyub gedirəm,
Bir şirin yuxuya uyub gedirəm,
Mən də sizi yalqız qoyub gedirəm,
Gecələr, gecəniz xeyirə qalsın…

Bir sevgi nəğməniz ola bilmədim
Axıb könlünüzə dola bilmədim,
Sizinlə baş-başa qala bilmədim,
Gecələr, gecəniz xeyirə qalsın…

Tanrı yaratmadı məni ay sizə,
Coşqun dəniz sizə, axan çay sizə,
Alın ürəyimi verim pay sizə,
Gecələr, gecəniz xeyirə qalsın…

Лезги ч1алаз элкъуьрайди: Гуьлалийрин Эйваз

 

Вуч агь я им, гьайифди вун кузвани,
Сират1алдин дар муькъвелай физвани?
Кани тушир гададиз вун гузвани?
Шезва, тават, шезва жуван мехъерик…

Чуькьуьзвани рик1 чинеба къагьарди,
Къвезвай йикъар, пакамандин тегьерди.
Чукьуьзвани вун физавай шегьерди,
Шезва, тават, шезва жуван мехъерик…

Ава садбур, уьмуьр к1убан аквазвай,
Гьам бахтавар, гьамни масан аквазвай…
Ви вилин нагъв ава ксар таквазвай…
Шезва, тават, шезва жуван мехъерик…

Бес я, чи рик1 на къарсурмир ик1, икьван,
Къалгъунзава дердер са-сад авай кьван,
На кьуьл мийир шехьиз-шехьиз ак1, аман…
Шезва, тават, шезва жуван мехъерик…

Bu nə ahdı, nə amandı çəkirsən,
Sanki sirat körpüsünnən keçirsən,
Sevmədiyin oğlanamı köçürsən?
Özü öz toyunda ağlayan gözəl…

Səni görmədiyin qəhərmi boğur,
Ömrünə açılan səhərmi boğur,
Köçüb gedəcəyin şəhərmi boğur,
Özü öz toyunda ağlayan gözəl…

Ömrünü hər zaman təzə-tər görən,
Bir az xoşbəxt görən, bəxtəvər görən..
Duymaz göz yaşını indi hər görən..,
Özü öz toyunda ağlayan gözəl…

Bəsdi, ürəkləri üzmə amandı,
Dərdi dərd üstündən, düzmə, amandı,
Ağlaya-ağlaya süzmə, amandı..,
Özü öz toyunda ağlayan gözəl…

Лезги ч1алаз элкъуьрайди: Римма Гьажимурадова.