Гьар са инсан эвел хайибурун, ахпа хуьруьн, элдин велед я лугьуда. Ада ийизвай гьар са пис-хъсан кIвалахди, амалдини тек са вич ваъ, хизанни, хуьрни, элни вуч ятIа чирда.
Уьмуьр, нефес ,чIал, руьгь, Гъуцар са гафунал са чIехи сир я. Инсанривай ихьтин сирдай кьил акъудиз тахьайла субут герек тучир аксиомаяр арадал атана жеди. Аксиомайрикай садни, “атайди хъфин я”. Чи дуьняни иер я, инсанни иер я. Амма виридан кьилел къведай кар са юкъуз жуван кьилелни къведа. Канзни — даканзни. Са каркамда са чIавуз рекьиникай лагьанай, «Вун атуй, рагъ атуй, амма са тIимил геж атуй». Эхь, уьмуьр верцIи я. Дуьнядиз вири са кIалубда къведа, гьарада са жуьре уьмуьрда, чара-чара яшара хъфида. Кьуьзуь чIавуз, жегьил чIавуз, гьакIни атайвал. Гьар сада вичин вяде, кьве легьзедин са ара-атунни хъфинин ара кьилиз акъудда. Амма, амайбурун рикIера са гел тада.
Гьар са кьиникьди, амайбурукай садан, я тахьайтIа са шумудан рикI куда. Амма хъфинни ава, инсанарни ава, яшдилай аслу тучиз чидайбурни, чин тийидайбурни куда абурун рекьини. Са убадилай, са элдилай «яд иличай» хьиз тада, пагь атIуда, вирида гьайиф чугвада. Инсан ава са хизанди, са хуьруь квадарда. Инсанни ава са элди квадарда.
Инсан ава, адакай рахадамаз лугьуда, мад кьейидаз авайди рагьмет я, рагьметрай вичиз. Инсанни ава рекьин тавунамаз рагьмет къведа, гьуьрмет къведа крарив. ЧIехи Эмина са чIавуз лагьанай.
И дуьня са фана багъ я,
Куьне-квез гьуьрмет ая тIун.
Гваз фидайди вад юкI агъ я,
ШейтIандиз лянет ая тIун.
Тухудайди несиб хьайитIа вад юкI я, бес тадайди вуч ятIа? И жузунин жаваб саки виридаз чида. Эхь, инсанди вичелай кьулухъ тадайди пис-хъсан амалар, крар я. Амма чун хъсан патакай рахан. Хъсанвал, нивай хьайитIани тежедай чIехи са кар я. Инсандин вири чан алай махлукьрилай тафават, акьул хьун я. Гьавиляй инсанар вичелай, вичин акьулдилай, амалрилай рази я. Виридаз вич хъсан хьиз чида, гьахъ хьиз чида. Им пара тIимил я, масадбурузни хъсан хьун герек я. И дуьнядал инсанди вичелай тек хъсанвал тунайтIа вуч хъсан тир, хъсан инсанари хьиз.
И мукьвара КцIарин Пирал хуьруьз са залан хабар чкIанай, кIвал-кIвал, рикI-рикI. Хъсан инсан, хъсан дуст, хъсан мукьва-кьили, хъсан хзандин кьил, хъсан духтур, Папанинан тIваринихъ галай Военнадин Госпиталдин отделдин чIехид Ясер Нуралиев жегьилзамаз рагьметдиз фена.
И хабарди са пиралвияр ваъ, саки вири къунши хуьрер, яргъал-мукьвал уьмуьрзавай гзаф-гзаф инсанар пелеш туна. Вучиз лагьайтIа и инсанди инсанариз чIехи гьарфарив ХЪСАНВАЛ тунвай. Заз са шумуд инсан чидай, дар макьамда и касдин патав фенай. РикI зурзаз-зурзаз фейибур чIехи сабур гваз, чIехи умуд гваз рекье тунай касди. Хъсан я, пара инсанари хъсанвал квадардач. Гьавиляй Ясер рекье тваз чи уьлкведин, Урусатдин гьар са пипIей са шумуд халкьдин векилар атанвай. Виридан вилерай са «гьайиф» гаф кIелиз жедай. Вичин рекьинив инсанариз вич ИНСАН тирди, инсан хьиз уьмуьрна канзавайди чирна Ясера. Студент тир чIаварилай, вичин къенивиливди зи рекIе вине авай Ясера гуьгъуьнин йисара элдин рикIерани вичиз лайих чка кьунвай. Аллагьди рагьметрай вичиз, багърибуруз, хайибуруз, веледариз чIехи гъуцари сабур гурай.
Эхь, аман течир кьиникьди инсан са гьинал ятIанани кьада, багърийривай къакъудда. Ясер хьтин къени инсанар и дуьнядилай маса дуьнядиз ваъ, рикIериз, хиялриз куьчда. Абур рекьидач, вучиз лагьайтIа хъсанвал садрани рекьидач. Ихьтин инсанар са яргъал сеферда жеда, багърибур патал. Гьар са девирда , философар рекьинин философиядихъ къекъвена, и гьисс кьечIена. Инсанаривай и карди гъизвай кичIевал яргъа ийиз алахъна. Амма и кар чи кьилел алачиртIа уьмуьрдиз дадни жедачир жеди.
Заз чиз уьмуьрдин филасофия, инсанди тазвай ХЪСАНВАЛ я. Эгер гьинал ятIани са кек кьван инсанриз герек хьанатIа, рикIер ханачтIа, «къуьнерал акъатайла» гуьгъуьна ЭЛ авата, хъфизвай кас гьакI атана хъфенач жеди.
Ша хъсанвал ийин, инсанар!
Зари Эйваз