Магьсим Магьсимов Нуьгьбаладин хва 1947-йисуз КцIарин КIуфуба хуьре дидедиз хьана. Лезги ва азербайжан чIаларал шиирар кхьизвай шаирдин кьве улуб («Зи рикIин гьарай», «Хиялар») чап хьанва. КIелзавайбуруз юмордин шииррин автор хьиз чизвай Магьсим муаллимдиз философиядин канивилин, гьакIни тIалдал тIушуннавай уьмуьрдин легьзеяр теснифнавай шиирарни ава.
Жуванбур
Чарадакай са писвални такур заз,
Халкьд арада ава гьуьрмет, хатур заз.
Жакьван патал як алачир санкьур гваз,
Гъуьлягъар хьиз зи гуьгъвена атайбур,
Жуванбур я, жуванбур я, жуванбур.
Такунамаз чIалахъ жедач вилерал,
Кап алтадиз хвейитIани гъилерал.
Кьелен пар хьиз алай чпин къуьнерал,
Вучиз ятIан нагагь зи ял заланбур,
Жуванбур я, жуванбур я, жуванбур.
Вучда-гьикIда лугьуз чпин гатаз хур,
Алахъзавай зи кIвалахар ийиз чIур.
Чпин хайи балайрикай югъ такур,
Гьамишани зал пехил, зун таканбур,
Жуванбур я, жуванбур я, жуванбур.
И кIвалахар нагагь за геж кьатIана,
Лянет хьурай ихьтинбуруз лагьана.
ТIар хьайитIан мурдар як хьиз атIана,
Гвадрун патал вири за квез лагьайбур,
Жуванбур я, жуванбур я, жуванбур.
Са танишдан шикаятдикай
Мехъерарна са йис жезва,
Ийиз на шел-хвал, я брат.
Лугьуз вуна:- кицIин жинс я,
Дуьшуьш хьайид зал, я брат.
ЯтIан вичин тIвар Гуьлчемен,
Вич таз хьтин хъухъвай беден.
ЦIай галачиз кузва зи къен,
Акваз адан гьал, я брат.
Сятаралди гуьзгуьд вилик,
Акъвазда ам пая хьиз тик.
Лагьайлахъди, мийир на икI,
Акъудзава къал, я брат.
Хьун паталди дидедиз хуш,
РацIамризни ягъада туш.
Буба кьейлан алукьай туш,
Вичин кьилел шал, я брат.
Вилер къацу, сарар кьери,
КцIини гуч адан ери.
Эхдай ибур зани вири,
ХьанайтIа ам лал, я брат.
ГъанватIани за ам хуьряй,
Маса затIни къведач гъиляй.
Жагъидай туш юкъуз кIваляй
Асул ява мал, я брат.
ХупI ярашугъ я
ЧIехи шаир Эминан
саягъда тегьнеяр
Зуьрнедиз далдам,
Началникдиз зам,
Киноди- реклам
ХупI ярашугъ я.
Хуьз жедайдаз сир,
Пайчагьдиз везир,
Рушватдиз незир,
ХупI ярашугъ я.
Шаламдиз дулах,
Маймахдиз ялтах,
Алчахдаз алчах
ХупI ярашугъ я.
Къарийриз гафар,
Сусариз ахвар,
Рушариз шалвар
ХупI ярашугъ я.
Уькнен кьиляй хаш,
Нисинихъни аш,
Делидазни лаш,
ХупI ярашугъ я.
Акъатна лап хак,
Багьа хьанва як.
Мусурмандиз вак
ХупI ярашугъ я.
Чун кьвед санал хьайи йикъар
Уьмуьрдикай аманат хьиз,
За чинеба хвейи йикъар…
ГьикI алудин за рикIелай?
Руш, вахъ галаз фейи йикъар?
Чакай сад цав, сад чил хьана.
Сад къакъан дагъ, сад гьуьл хьана.
Гьайиф анжах, тIимил хьана,
Чун кьвед санал хьайи йикъар.
Зун Магьсим я, гьич тIабдач за.
Бендейривай тIалабдач за.
Уьмуьрдикай гьисабдач за,
Вун галачиз физвай йикъар.
Зун са дуьня,
вун са дуьня
Гуьзел суна, чи кьведан сир,
ХьаначтIани садазни чир,
И дуьнядал атайди тир,
Зун вун патал, вун зун патал.
Хьанач анжах кьисмет, кьадар
Халикьди чаз кьуна хупI кар.
Къуру хьана вилин накъвар,
На зун лугьуз, за вун лугьуз.
Къвез алатиз йисар сад-сад,
Чи гуьгьуьлар хьанач хьи шад.
Гьикьван ийин худадиз дад…
За вун къалуз, на зун къалуз.
Сад Аллагьди икьван кана,
Бахт ганач заз, вири гана.
Муьгьуьббатда етим хьана,
Чун хьиз садни тахьуй ялгъуз.
Лугьузва на, Магьсим фагъир:
И дидардиз хьанач эхир.
Сад сасадав гекъиг тейир,
Зун са дуьня, вун са дуьня.
Кьилиз тефей савда
Жанавурдин руш кан хьана,
Са чIакьалдин гададиз.
ЧIакьалдин паб Назханума
Къуш ахъайна арадиз.
Лагьана икI:- Я чан итим,
Жанавур я, жанавур.
Адакай чаз къавум жедач,
Я ам пара такабур.
Пакад юкъуз кIвалин къене
ХьайитIа са къалмакъал.
Лугьурвал я, чи гададиз,
Я чIакьалдин хва чIакьал.
Им вуч гьал я свас авайди,
Кьарадани фитеда.
Къалур тийиз са тике як,
На адаз са гьефтеда.
Пака экуьнахъ гъенел алай
Маса гана кал, дана.
Инлай къулухъ ваз чир хьухь хьи,
Зи макьамдал кьуьлда на.
Геж тавуна къачу са кIвал,
Дербентда, я Бакуда.
Пуд йикъалай хуькведа зун,
На пад-къерех агуда.
Са юкъузни и къалмакъал,
Кими жедач кIваляй чи.
Жанавурдин руш гъайитIа,
Гада фида гъиляй чи.
Яб акална чIакьал бега
Вичин папан гафариз.
Югъ жедалди гьа фикирна,
Фенач кIусни ахвариз.
Дугъриданни папан гафар
Гьакъикъатдиз тир ухшар.
Йикъа таза жейрандин як,
Нез вердиш тир а рушар.
ХьайитIани Лейли-Мажнун,
Муьгьуьббат лап арада.
Са вацрани къваздайди туш
Ам чи кесиб кумада.
И муьгьуьббат кьилиз фидач,
Сад мискьи, сад такабур.
ЧIакьалдин хва чIакьал жеда,
Жанавурд руш жанавур.
Шапкаяр
Са дуст ава, захъ дустарин арада,
Игьтиятлу кьадай вичин гьар са кар.
Гьамиша чаз ам арайра аквада,
Кьуьчуьк галаз гьар девирдин шапкаяр.
Накьаналди коммунист тир, гила ам
Демократ я, тIварни хьанва «госпадин».
Йикъа са жуьр дегишариз чинин хам,
Кефер худ я, супадин хва, супадин.
Уьмуьр гьализ дегишариз шапкаяр,
Вилив хуьз момент рекьел ацукьна.
«Зун квекай я»-лугьуз, ийиз тапарар,
Гагь лацуди, гагь яруди алукьда.
Са рехъ ава вун тефенвай рекьеркай,
Гьа рехъни дуст алаз хьурай рикIел ви.
Ви кьуьчIуьк дуст чIулав шапка галама,
Ам эхирдай тада чна кьилел ви.
Юнжа гьинай, лам гьинай
Дустар галаз ацукьна зун
Са межлисда гатфар юкъуз.
Алахъна зал абур пара
Чаз кьве шиир кIела лугьуз.
Шиирар за пара кIелна,
Межлис мадни гур хьанавай.
Анжах инал тек са касдин
Суфатдин ранг чIур хьанавай.
Вирида заз, сагърай лагьай,
Анжах адан мез атанач.
За кIел авур шииррикай,
Тек са адаз гьез атанач.
Лагьана заз:-Вуч муьгьуьббат?
Абур гьакIан буш гафар я.
Эсли-Керем, Лейли-Мажнун
Валлагь, абур тапарар я.
Са дустуниз хъел атана,
Къвазиз хьанач, лагьана икI:
— Чи шаирди юнжадин векь,
Эцигна хьи ламран вилик.
МАРВАР